Karmelici

Views: 8289

„Każdy zakon bierze swoją nazwę albo od miejsca, albo od świętego” – pisze Jan Baconthorpe, czternastowieczny angielski pisarz karmelitański – „od miejsca, tak jak Cystersi, których nazwa pochodzi od Citeaux lub nasz Zakon, który nazwę swą wywodzi od Karmelu”.

Karmel jest łańcuchem górskim poprzecinanym licznymi wąwozami i dolinami, ciągnącym się na przestrzeni ok. 25 km. Stromymi zboczami opada do Morza Śródziemnego tworząc przylądek koło Zatoki Haifa w Izraelu. Karmel oznacza „ogród” i już od niepamiętnych czasów był miejscem kultu. Ze względu na swoje piękno był podziwiany przez proroka Izajasza  i autora Pieśni nad Pieśniami. Karmel zawdzięcza swą sławę głównie prorokowi Eliaszowi.

Samotne przebywanie z Bogiem na Górze Karmel wzorowane na postaci Eliasza istniało tam od bardzo dawna. Z okresu średniowiecza pochodzą pierwsze i konkretne wzmianki historyczne na temat pustelników zamieszkujących groty w dolinach Karmelu. Jakub de Vitry, biskup Akki w latach 1216-1228 tak pisał: „inni, naśladując świętego pustelnika-proroka Eliasza, prowadzili samotne życie na Górze Karmel, a szczególnie w tej jej części, która znajduje się nad miastem Porfiria, dzisiaj zwanym Haifa, w pobliżu źródła Eliasza”.

Przełom XII i XIII wieku był okresem wielkich przemian społecznych i duchowych, był to także okres krucjat – wielkiego zrywu wiary chrześcijan Zachodu – podejmowanych dla odzyskania miejsc świętych, które pozostawały we władaniu muzułmanów od początku VII wieku. Po zdobyciu Jerozolimy wielu przybyszów z Europy zaczęło napływać do Palestyny, a słysząc o świętości Góry Karmel, niektórzy z nich – rycerze, pielgrzymi, pokutnicy – dołączali się do mieszkających tam pustelników dając początki organizacji Zakonu.

Między rokiem 1206 a 1214, pustelnicy z Karmelu poprosili św. Alberta, łacińskiego patriarchę Jerozolimy, aby dał im regułę postępowania zgodną ze sposobem życia, który dotychczas prowadzili. Ta krótka reguła postępowania, zwana też „formułą życia”, stała się zaczątkiem Reguły Karmelitańskiej; została zatwierdzona przez papieża Honoriusza III w 1226 roku, a później, gdy Zakon przeniósł się do Europy, adoptowana do nowych warunków przez papieża Innocentego IV w 1247 roku.

Początkowo wydawało się, że Zakon pozostanie w Palestynie, gdzie się narodził. Sytuacja polityczna Ziemi Świętej zmieniła się jednak bardzo szybko i na wskutek krwawych prześladowań ze strony Saracenów zakonnicy musieli opuścić Górę Karmel. Ci którzy pozostali, zginęli śmiercią męczeńską. Klasztor na Górze Karmel spłonął. Karmelici wrócili do Palestyny dopiero w XVII wieku. Jako datę oficjalnej emigracji do Europy przyjmuje się rok 1238. Pierwszym miejscem docelowym była Sycylia, a potem południowa Francja i Anglia.